Έξυπνα τρικ και διαλεχτοί τίτλοι για εκκολαπτόμενους λάτρεις της Ιστορίας

Σε πολλούς γονείς το κεφάλαιο «Ιστορία» ξυπνάει μνήμες από δυσανάγνωστα σχολικά εγχειρίδια και κουραστικά ντοκιμαντέρ. Άλλοι πάλι γονείς, ενώ αγαπούν την Ιστορία, αισθάνονται ανήμποροι στη σκέψη να προσπαθήσουν να μεταδώσουν στα παιδιά τους αυτή τους την αγάπη, μεταφέροντάς τους τις ιστορικές γνώσεις τους. Ωστόσο, αν κοιτάξουμε την Ιστορία υπό το σωστό πρίσμα, το έργο αυτό γίνεται σαφώς ευκολότερο.

«Αν το παιδί δεν μπορεί να μάθει με τον τρόπο που το διδάσκουμε, τότε πρέπει να το διδάξουμε με τον τρόπο που μπορεί να μάθει» είναι μια από τις αρχές της Maria Montessori. Γι’ αυτό και εμείς, είτε ως γονείς είτε ως εκπαιδευτικοί, έχουμε την υποχρέωση να βρούμε τους πιο ωφέλιμους και ταιριαστούς τρόπους για να διδάξουμε στα παιδιά μας τη σύγχρονη Ιστορία του τόπου μας. Η μάθηση καλό είναι να είναι διασκεδαστική και κατά το δυνατόν διαδραστική. Παρακάτω λοιπόν θα βρείτε μερικούς μόνο τρόπους για να κάνετε την ιστορία θελκτική στα παιδιά και ενδιαφέρουσα.

Η Ιστορία είναι πολλές μικρές ιστορίες μαζί

Η Ιστορία, με απλοϊκά λόγια, είναι η αφήγηση του πώς έγινε κάτι ή τι έκανε κάποιος. Όλοι μας έχουμε τη δική μας ιστορία – οικογενειακή και προσωπική. Μπορείτε ως εκ τούτου να μυήσετε τα παιδιά στη μαγεία της Ιστορίας ξεκινώντας από την εξιστόρηση προσωπικών και οικογενειακών εμπειριών, αναμνήσεων και γεγονότων. Τα παιδιά δεν χρειάζονται μια ατελείωτη λίστα από ιστορικά γεγονότα για να αναπτύξουν ιστορική μνήμη ή για να τους εμφυσήσουμε το ενδιαφέρον για την Ιστορία της χώρας τους.

Εξηγήστε στα παιδιά τι είναι ο πόλεμος, τονίζοντας την αξία της ειρήνης

Για να μπορέσουν να κατανοήσουν τα μικρά παιδιά έννοιες τόσο περίπλοκες όπως ο πόλεμος και η ειρήνη χρειάζονται παραδείγματα κατάλληλα για την ηλικία τους, που να αξιοποιούν το χιούμορ και την τρυφερότητα, να καλλιεργούν την ενσυναίσθηση και, με τρόπο γλυκό, να τα βοηθούν να καταλάβουν τη διαφορά τους. Να μπορέσουν, δηλαδή, να συνειδητοποιήσουν τις καταστροφικές συνέπειες ενός πολέμου και, ως αποτέλεσμα, να αντιληφθούν πόσο πολύτιμο δώρο είναι το να ζούμε ειρηνικά με τις υπόλοιπες χώρες. Μιλήστε στα παιδιά για τις διαπροσωπικές σχέσεις και πώς κάθε μορφή μίσους είναι επικίνδυνη, καθώς μπορεί να οδηγήσει σε ολέθρια αποτελέσματα.

Κάντε τις εθνικές επετείους μια δική σας οικογενειακή παράδοση

Οι εθνικές μας επέτειοι είναι πολλά παραπάνω από τις σημαίες στο μπαλκόνι και την παρακολούθηση ή τη συμμετοχή στην παρέλαση. Είναι οι συνδετικοί ιστοί που μας ενώνουν με ιστορική συνέχεια με το παρελθόν μας. Μιλήστε στα παιδιά αντλώντας σκέψεις από δικές σας μνήμες γύρω από τις εθνικές γιορτές και μοιραστείτε μαζί τους αναμνήσεις είτε δικές σας είτε από μεγαλύτερα μέλη της οικογένειάς σας. Συχνά οι παππούδες και οι προπάπποι μας είναι οι καλύτερες πηγές Ιστορίας. Εξηγήστε από νωρίς στα παιδιά τι γιορτάζουμε κάθε φορά. Αναφερθείτε στη σημασία των γεγονότων της 28ης Οκτωβρίου και τονίστε την αξία της προάσπισης των δικαιωμάτων μιας χώρας ενάντια σε όσους προσπαθούν να τα καταλύσουν. Ζητήστε από τα παιδιά να σας πουν τι θα στερούνταν τα ίδια περισσότερο σε έναν πόλεμο. Ρωτήστε τα αν έχουν ακούσει για σύγχρονους πολέμους και συζητήστε μαζί τους τις σκέψεις και τις ανησυχίες τους.

Επισκεφθείτε μουσεία και ιστορικούς τόπους

Μια άλλη οικογενειακή παράδοση που μπορείτε να εισαγάγετε είναι η ξενάγηση στο Πολεμικό Μουσείο ή στο Ιστορικό Μουσείο, αλλά και σε τοπικά μουσεία πόλεων, καθώς είναι ο καλύτερος τρόπος για να δημιουργηθούν στα παιδιά ερεθίσματα αλλά και αφορμές για συζήτηση πάνω σε ιστορικά θέματα. Πέρα όμως από τα Μουσεία, μπορείτε να καλλιεργήσετε τη φιλομάθεια και το ιστορικό ενδιαφέρον των παιδιών διαβάζοντας τα ονόματα των οδών της γειτονιάς σας, επισκεπτόμενοι ηρώα, πλατείες και αγάλματα της πόλης και της ευρύτερης περιοχής σας, και συζητώντας για τα γεγονότα και τα ιστορικά πρόσωπα με τα οποία συνδέονται.

Κάντε τη συζήτηση ενδιαφέρουσα και διαδραστική

Φροντίστε η συνομιλία να γίνεται μέσα από το δικό σας, προσωπικό ύφος και να μη θυμίζει ξερή ιστορική ανασκόπηση. Εμπλουτίστε την κουβέντα με οπτικό και ακουστικό υλικό. Φτιάξτε το οικογενειακό σας μπαούλο θησαυρών με ιστορικά και προσωπικά κειμήλια, όπως φωτογραφίες, μετάλλια, γράμματα, νομίσματα, ρούχα, και μιλήστε στα παιδιά για την ιστορία που κρύβουν τα αντικείμενα αυτά. Ακούστε τραγούδια της εποχής και εξηγήστε στα παιδιά τις συνθήκες υπό τις οποίες γράφτηκαν και τον ρόλο που έπαιξαν στην ψυχολογία του λαού μας στις δύσκολες μέρες του πολέμου.

Μιλήστε για ήρωες, κατορθώματα και σημαντικές αξίες

Όσο αποτρόπαιος κι αν είναι ένας πόλεμος, είναι γεγονός ότι δημιουργεί τις συνθήκες για πράξεις γενναίες και εκδηλώσεις ηρωισμού, οι οποίες δεν περιορίζονται μόνο στους στρατιώτες και σε όσους πολεμούν φορώντας στολή, αλλά μπορεί να αφορούν και όλους όσους αγωνίζονται με τον τρόπο τους, ανεξαρτήτως ηλικίας – μπορεί να είναι ακόμα και μικρά παιδιά. Οι ηρωικές ιστορίες των απλών ανθρώπων αποτελούν, άλλωστε, ισχυρό παράδειγμα και κίνητρο για μεγαλειώδεις πράξεις και σε καιρό ειρήνης. Διηγηθείτε στα παιδιά περιστατικά που, παράλληλα αλλά και πέρα από τα δεινά του πολέμου, εστιάζουν στο ανθρώπινο μεγαλείο, στο θάρρος, στο ψυχικό σθένος, στην εσωτερική δύναμη των ανθρώπων που αντιστέκονται, καθώς και στη σημασία του να μη χάνεις την ανθρωπιά σου ακόμα και σε αυτές τις απάνθρωπες συνθήκες.

Διαβάστε μαζί

Υπάρχουν πολλά σημαντικά παιδικά βιβλία, από εξαιρετικούς Έλληνες και ξένους συγγραφείς, που μιλούν για τον πόλεμο και την αξία της ειρήνης, δεν έχετε λοιπόν παρά να τα διαβάσετε παρέα με τα παιδιά σας, δημιουργώντας την αφορμή για ενδιαφέρουσες συζητήσεις. Ακολουθούν μόνο μερικές ενδεικτικές προτάσεις:

Ο σπουργίτης με το κόκκινο γιλέκο, για ηλικίες 9+, τονίζει πόσο διαχρονικό φαινόμενο είναι ο πόλεμος και δίνει έμφαση στις καταστροφικές του συνέπειες. Το βιβλίο Μυστήρια και μυστικά στη μεγάλη πόλη, για παιδιά 10+, έχει για ηρωίδα του ένα κορίτσι με πνεύμα ευαίσθητο και παρατηρητικό, που ανακαλύπτει λίγο λίγο τη μεγάλη πόλη και τα προάστια, τα κτίσματα, τους ανθρώπους, μαθαίνει τις σχέσεις τους, μαθαίνει και ιστορίες για πολλά που δεν ήξερε. Το αγόρι στην κορυφή του βουνού είναι μια σπουδαία περιπέτεια που τα παιδιά 12+ θα διαβάσουν με μια ανάσα. Η κλέφτρα των βιβλίων, για παιδιά 14+, με την κινηματογραφική της αφήγηση θα προσφέρει ένα πολύτιμο ταξίδι πίσω στον χρόνο, μιλώντας στην ψυχή των παιδιών και αναδεικνύοντας πανανθρώπινες αξίες.

Επειδή ένα τόσο σπουδαίο θέμα δεν μπορεί να χωρέσει στην παραπάνω ενδεικτική επιλογή, αναζητήστε περισσότερα βιβλία, ανάλογα με την ηλικία του παιδιού, καθώς η αξιόλογη βιβλιογραφία είναι ανεξάντλητη και συνεχώς εμπλουτίζεται.

Ακούστε εσείς τα παιδιά

Ένα «μάθημα» Ιστορίας δεν είναι μονόλογος και τα παιδιά, ιδίως όταν μεγαλώνουν και είναι για τα καλά μέσα στην εφηβεία, έχουν περισσότερο την ανάγκη να εκφραστούν και να ακουστεί η δική τους φωνή. Δείτε μαζί τους αντιπολεμικές ταινίες και συζητήστε, ακούστε τους προβληματισμούς και τις θέσεις τους. Διαβάστε σχετικές ειδήσεις της επικαιρότητας και σχολιάστε τες παρέα, δίνοντας, ωστόσο, σ’ εκείνα κυρίως τον λόγο.

Ακόμα κι αν μιλάμε στα παιδιά για μερικά από τα πιο εφιαλτικά κεφάλαια της παγκόσμιας Ιστορίας, μέσα από προσωπική συζήτηση και ειλικρινές ενδιαφέρον, οι στιγμές αυτές καταφέρνουν να μας κάνουν καλύτερους ανθρώπους. Αφήστε λοιπόν τα παιδιά να ανοίξουν την ψυχή τους και κουβεντιάστε μαζί τους. Αυτό θα είναι ένα αξέχαστο μάθημα Ιστορίας – για όλους.