Διδάσκοντας στο παιδί πώς να λέει και να ακούει το «όχι» του δίνετε ένα σημαντικό εφόδιο ζωής

Φυσικά και είναι ενοχλητικό να ακούς «όχι» όταν ζητάς από τον γιο σου να καθαρίσει το δωμάτιό του ή από την κόρη σου να κλείσει την τηλεόραση και να ετοιμαστεί για ύπνο. Αλλά, παρά τη μάχη των επιθυμιών και των διεκδικήσεων που συμβαίνει μερικές φορές, η ικανότητα να λες «όχι» και να ακούς αντίστοιχα το «όχι» αποτελεί μια πολύτιμη δεξιότητα ζωής. Καθώς τα παιδιά μεγαλώνουν θα δοκιμαστούν με πολλούς τρόπους – και σίγουρα ως ενήλικες όλοι αντιμετωπίζουμε πολλές καταστάσεις που πρέπει να έχουμε την ικανότητα και την αυτοπεποίθηση να πούμε «όχι».

Το να τα μάθουμε να λένε «όχι» έχει πολύτιμα αποτελέσματα σε πολλές πτυχές της ζωής των παιδιών μας:

• Για προστασία: Όταν σκέφτεστε λόγους για τους οποίους πρέπει να μάθετε στα παιδιά να λένε «όχι», το πρώτο πράγμα που μπορεί να σας έρθει στο μυαλό είναι η προσωπική ασφάλεια του παιδιού σας. Πρέπει να μάθουμε στα παιδιά να λένε «όχι» εάν η ηρεμία ή η ασφάλειά τους απειλείται με οποιονδήποτε τρόπο. Σε περίπτωση απόπειρας σωματικής ή σεξουαλικής κακοποίησης η σημασία της ηχηρής επανάληψης του «όχι» σε συνδυασμό με προστατευτικές ενέργειες, όπως κλωτσιές, ουρλιαχτά, φωνές για βοήθεια κ.λπ., είναι ζωτικής σημασίας. Τα παιδιά πρέπει να ξέρουν ότι δεν επιτρέπεται ποτέ να τα αγγίζει κάποιος με τρόπο που να τα κάνει να νιώθουν άβολα και ότι το «όχι» είναι η πρώτη τους άμυνα.
• Για να διαφυλάξουν την προσωπικότητά τους: Στη ζωή μάς ζητείται να κάνουμε πολλά πράγματα – άλλα καλά, άλλα όχι και τόσο καλά. Κάποιες δραστηριότητες μπορεί να μας ενδιαφέρουν, κάποιες άλλες όχι. Μαθαίνοντας στα παιδιά να λένε «όχι», τους επιτρέπουμε να ρυθμίζουν τις δικές τους ενέργειες, να ορίζουν τις προσωπικές τους προτιμήσεις και να τηρούν τις δικές τους απόψεις.
• Για να αναπτύξουν μια θετική αυτοεικόνα: Η ικανότητα να υπερασπίζεσαι τον εαυτό σου με σεβασμό και αυτοπεποίθηση συμβάλλει στην υψηλή αυτοεκτίμηση. Το να πεις «όχι» είναι επίσης ένα διεκδικητικό εργαλείο που βοηθά στην ανάπτυξη δύναμης αλλά και ανεξαρτησίας.

 Υπάρχουν πολλά πράγματα που μπορείτε να κάνετε για να βοηθήσετε το παιδί σας καθώς μαθαίνει να λέει «όχι»:

• Να είστε ανοιχτοί στις απόψεις του: Εάν τα παιδιά μας είναι σε θέση να μας εκφράζουν τις διαφορετικές απόψεις τους με ευγενικό τρόπο και τα αντιμετωπίζουμε με θετικά σχόλια, αυτό τα διδάσκει να μοιράζονται τις σκέψεις τους με αυτοπεποίθηση και σεβασμό.
• Επιδείξτε δεξιότητες μη λεκτικής επικοινωνίας: Μοντελοποιήστε καλές δεξιότητες μη λεκτικής επικοινωνίας, όπως η διατήρηση της οπτικής επαφής και η χρήση της κατάλληλης γλώσσας του σώματος που ταιριάζει με την προφορική έκφραση.
• Εξηγήστε ότι ένα απλό «όχι» μπορεί να μην είναι πάντα αρκετό: Διδάξτε στο παιδί σας να δίνει επαρκείς εξηγήσεις όταν λέει «όχι». Για παράδειγμα: «Όχι, δεν θα πάω στο παιχνίδι μετά το σχολείο γιατί έχω ένα σημαντικό τεστ αύριο και πρέπει να μελετήσω».
• Ενημερώστε τα παιδιά ότι μερικές φορές η επανάληψη είναι απαραίτητη: Όσον αφορά την πίεση των συνομηλίκων, το να πείτε «όχι» μία φορά δεν θα αρκεί πάντα για να πιάνει το κόλπο. Τα παιδιά που είναι πρόθυμα να πουν «όχι» πολλές φορές και με διάφορους τρόπους στέλνουν το μήνυμα ότι θα μείνουν σταθερά στις αποφάσεις τους.
• Εξηγήστε ότι το να λέτε «όχι» δεν είναι συνώνυμο της απόρριψης: Η απόρριψη ενός αιτήματος δεν ισοδυναμεί με την απόρριψη ενός ατόμου. Καθησυχάστε το παιδί σας, εξηγώντας του ότι τα αντικρουόμενα συμφέροντα και οι διαφορές απόψεων αποτελούν κομμάτι των ανθρώπινων σχέσεων.

Διαβάστε μαζί βιβλία για το «όχι»

Πότε λες «ναι» και πότε λες «όχι»; Πότε θέλεις πράγματι να κάνεις κάτι και πότε όχι; Μπορείς εσύ να ακούσεις πότε κάποιος λέει «όχι»; Ποια είναι τα ευχάριστα μυστικά και ποια τα δυσάρεστα μυστικά; Το βιβλίο ΤΟ ΘΑΥΜΑΣΤΟ ΣΩΜΑ ΜΑΣ: ΤΑ ΝΑΙ ΚΑΙ ΤΑ ΟΧΙ σου μαθαίνει ότι εσύ έχεις τον έλεγχο του σώματός σου.

ΤΟ ΘΑΥΜΑΣΤΟ ΣΩΜΑ ΜΑΣ: ΤΑ ΝΑΙ ΚΑΙ ΤΑ ΟΧΙ - ΠΑΟΥΛΙΝΕ ΑΟΥΝΤ - Εκδόσεις Ψυχογιός (psichogios.gr) 

Η Ντανιέλα αγαπάει πολύ το θείο Κανέλο, τον αδελφό της μαμάς της. Μια μέρα όμως ζωγραφίζει κόκκινες βούλες στο πρόσωπό της και λέει σε όλους πως έχει ιλαρά. Δε θέλει να δει το θείο της γιατί τη γαργαλάει. Και στην Ντανιέλα δεν αρέσει καθόλου το γαργαλητό. Μέχρι που μαθαίνει πως το σώμα της είναι δικό της και πως, αν δεν θέλει, κανένας δεν μπορεί να το αγγίξει. Με την ιστορία αυτή μέσα από το βιβλίο Η ΝΤΑΝΙΕΛΑ ΛΕΕΙ ΟΧΙ!, τα παιδιά κατανοούν εύκολα αυτή τη χρήση του «όχι».

Η ΝΤΑΝΙΕΛΑ ΛΕΕΙ ΟΧΙ! - ΡΕΝΑ ΡΩΣΣΗ-ΖΑΪΡΗ - Εκδόσεις Ψυχογιός (psichogios.gr)

Όταν ένα παιδί λέει «Όχι!» τότε πρέπει να ακούμε και να σεβόμαστε τη φωνή του. Το ΟΧΙ ΣΗΜΑΙΝΕΙ ΟΧΙ! είναι ένα χρήσιμο βιβλίο ενδυνάμωσης, που λειτουργεί ως σημείο εκκίνησης για συζητήσεις γύρω από κρίσιμα θέματα, όπως τα δικαιώματα, τα προσωπικά όρια, ο σεβασμός, η συναίνεση και η επιλογή.

ΟΧΙ ΣΗΜΑΙΝΕΙ ΟΧΙ! - ΤΖΕΪΝΙΝ ΣAΝΤΕΡΣ - Εκδόσεις Ψυχογιός (psichogios.gr) 

Βέβαια, υπάρχει και το άλλο «όχι» που είναι σημαντικό να γνωρίζουν τα παιδιά. Αυτό που τους λένε οι άλλοι και πρέπει να το ακούν και να το αποδέχονται. Στο βιβλίο ΤΑ ΠΡΩΤΑ ΜΟΥ ΓΙΑΤΙ: ΑΤΑΞΙΕΣ ΚΑΙ ΟΡΙΑ ο Νικόλας θέλει πολύ να ζωγραφίσει στον τοίχο του δωματίου του, αλλά η μαμά του δεν του το επιτρέπει. Με τον Νικόλα τα παιδιά ανακαλύπτουν τη χρησιμότητα των κανόνων και το πώς να επανορθώνουν όταν κάνουν αταξίες.

ΤΑ ΠΡΩΤΑ ΜΟΥ ΓΙΑΤΙ: ΑΤΑΞΙΕΣ ΚΑΙ ΟΡΙΑ - Εκδόσεις Ψυχογιός (psichogios.gr)

 Διδάσκοντας στα παιδιά σας να λένε «όχι» και να το εννοούν, θα τα βοηθήσετε να αντιμετωπίζουν τη ζωή με αυτοπεποίθηση, ανεξαρτησία και αυτοεκτίμηση.