Πώς να μάθουμε στα παιδιά να λένε «όχι» αλλά και να ακούν το «όχι» των άλλων, χτίζοντας λειτουργικές κοινωνικές σχέσεις

Η κοινωνικοποίηση ενός ανθρώπου ξεκινά ήδη με τον ερχομό του στη ζωή. Στην αρχή περιορίζεται στους γονείς-φροντιστές του, όσο όμως μεγαλώνει ανοίγει ο κύκλος των κοινωνικών επαφών του, με την παρουσία περισσότερων μελών της οικογένειας, συγγενών και φίλων να γίνεται ολοένα και πιο αισθητή.

Τα παιδιά μαθαίνουν να εμπιστεύονται, να σέβονται και να αλληλοεπιδρούν με τους γονείς τους αλλά και να έρχονται σε επαφή με άλλους ανθρώπους. Μαθαίνουν να εκφράζουν τις επιθυμίες τους, να μιλούν για τις ανάγκες τους, να χρησιμοποιούν το «όχι» και το «ναι». Τα όρια, που είναι απαραίτητα σε όλες τις εκφάνσεις της συμπεριφοράς των παιδιών, παίζουν κι εδώ σημαντικό ρόλο. Τα όρια υπάρχουν για να προστατεύουν τα παιδιά, ειδικά όταν εξυπηρετούν το να αντιληφθούν τι επιτρέπεται τα ίδια να κάνουν σε άλλους και τι μπορούν να επιτρέψουν σε άλλους να κάνουν σε αυτά.

Τα όρια αυτά, με εργαλεία το «ναι» και το «όχι», γίνονται εύκολα κατανοητά στα παιδιά όταν γονείς και εκπαιδευτικοί τα μυήσουν στην έννοια της ενσυναίσθησης. Τα παιδιά έχουν τη φυσική τάση να διεκδικούν τα θέλω τους και να εκφράζουν τις ανάγκες τους. Όταν όμως καταφέρουμε να τους δείξουμε ότι όπως εκείνα ενοχλούνται από κάποιες πράξεις και συμπεριφορές των άλλων, το ίδιο μπορεί να συμβαίνει και με δικές τους συμπεριφορές που να μην είναι αρεστές στους άλλους, αρχίζουν να καταλαβαίνουν και να προσέχουν περισσότερο το πώς φέρονται και το πώς πρέπει να συμπεριφέρονται στους άλλους.

Ιδανικά, θα θέλαμε παιδιά με καλούς τρόπους, ευγενικά προς τους ξένους και φιλικά. Αλλά δεν ζούμε σε έναν ιδανικό κόσμο και μπορεί η ευγένεια να παραμένει σημαντική στις αξίες μας, θα θέλαμε όμως ταυτόχρονα τα παιδιά μας να μην εμπιστεύονται τον οποιονδήποτε. Πώς όμως να μεγαλώσουμε παιδιά που να είναι κοινωνικά, να έχουν όρια αλλά και να γνωρίζουν τους πιθανούς κινδύνους που μπορεί να αντιμετωπίσουν, χωρίς να τα κάνουμε φοβισμένα και χωρίς να τα μεγαλώσουμε μέσα σε πλαίσιο υπερπροστατευτικότητας;

Τα παιχνίδια ρόλων είναι ένας εύκολος τρόπος με τον οποίο μπορούν τόσο οι γονείς όσο και οι εκπαιδευτικοί να δείξουν στα παιδιά, ανάλογα με την ηλικία τους, πιθανά σενάρια συμπεριφορών και ορίων και πώς πρέπει να αντιδρούν ανάλογα με την περίπτωση. Όσα δυσκολευόμαστε να πούμε οι γονείς, ακόμα και οι εκπαιδευτικοί, έχουν φροντίσει να τα γράψουν και να τα διατυπώσουν επιστήμονες και συγγραφείς σε ειδικά παιδικά βιβλία που είναι προσιτά και κατανοητά στα παιδιά.

Το βιβλίο ΤΟ ΘΑΥΜΑΣΤΟ ΣΩΜΑ ΜΑΣ: ΤΑ ΝΑΙ ΚΑΙ ΤΑ ΟΧΙ δείχνει με όμορφο τρόπο πότε τα παιδιά πρέπει να λένε «ναι» και πότε «όχι». Τα βάζει στη διαδικασία να σκεφτούν πότε θέλουν πράγματι να κάνουν κάτι και πότε όχι. Επίσης, κάνει τα παιδιά να αναρωτηθούν αν είναι τα ίδια σε θέση να καταλάβουν πότε κάποιος τους λέει «όχι». Ποια είναι τα ευχάριστα μυστικά και ποια τα δυσάρεστα μυστικά; Αυτό το βιβλίο πάνω απ’ όλα τα μαθαίνει ότι εκείνα έχουν τον έλεγχο του σώματός τους.

ΤΟ ΘΑΥΜΑΣΤΟ ΣΩΜΑ ΜΑΣ: ΤΑ ΝΑΙ ΚΑΙ ΤΑ ΟΧΙ - ΠΑΟΥΛΙΝΕ ΑΟΥΝΤ - Εκδόσεις Ψυχογιός (psichogios.gr)

ΤΟ ΛΕΞΙΚΟ ΤΗΣ ΦΙΛΙΑΣ ξεναγεί τα παιδιά στον υπέροχο κόσμο της παιδικής φιλίας, με τα γέλια, τα πειράγματα, τα αστεία και τα παιχνίδια. Τους δείχνει πώς να κάνουν φιλίες, ποιοι είναι οι πραγματικοί φίλοι και πώς κάνουμε μια φιλία να κρατήσει. Αυτό το βιβλίο θα βοηθήσει τα παιδιά να δώσουν τις δικές τους απαντήσεις σε αυτά τα ερωτήματα.

ΤΟ ΛΕΞΙΚΟ ΤΗΣ ΦΙΛΙΑΣ - ΕΛΕΝ ΜΟΡΤΙΜΕΡ - Εκδόσεις Ψυχογιός (psichogios.gr)

Επειδή η φιλία είναι μια διαδραστική υπόθεση, το βιβλίο ΑΝΟΙΓΩ ΚΑΙ ΜΑΘΑΙΝΩ: ΚΑΝΟΥΜΕ ΦΙΛΟΥΣ είναι ο καλύτερος τρόπος για να την κατανοήσουν τα παιδιά. Υπάρχουν πολλοί και διάφοροι τρόποι για να κάνουν φίλους τα παιδιά και για να δείξουν τη φιλία τους – και θα τους ανακαλύψουν όλους σε αυτό το διαδραστικό βιβλίο με παραθυράκια.

ΑΝΟΙΓΩ ΚΑΙ ΜΑΘΑΙΝΩ: ΚΑΝΟΥΜΕ ΦΙΛΟΥΣ - Εκδόσεις Ψυχογιός (psichogios.gr)

Ένα από τα πιο ακανθώδη θέματα της κοινωνικοποίησης είναι αυτό της εμπιστοσύνης και το να ξέρουν τα παιδιά πώς να αποφύγουν κινδύνους – και ειδικά την επαφή με «ξένους» ανθρώπους που μπορεί να τα προσεγγίσουν. Το βιβλίο ΔΕΝ ΠΑΩ ΠΟΥΘΕΝΑ ΜΕ ΞΕΝΟΥΣ! προσφέρει μια ιστορία που εξηγεί με όμορφο τρόπο στα παιδιά ότι δεν πρέπει να ακολουθούν ποτέ τους ξένους, αλλά να ακούν πάντα τους γονείς τους.

ΔΕΝ ΠΑΩ ΠΟΥΘΕΝΑ ΜΕ ΞΕΝΟΥΣ! - ΝΤΑΓKΜΑΡ ΓΚΑΪΣΛΕΡ - Εκδόσεις Ψυχογιός (psichogios.gr)

Αποτελεσματική επικοινωνία: Το κλειδί για την ασφάλεια των παιδιών

Όταν γονείς και εκπαιδευτικοί χτίζουν γερές βάσεις επικοινωνίας από νωρίς, τα παιδιά νιώθουν ασφάλεια να μοιραστούν όλα όσα σκέφτονται, νιώθουν ή φοβούνται. Το να εμπιστεύονται τα παιδιά τους φροντιστές τους είναι από τα πιο σημαντικά συστατικά της ευημερίας τους, όχι μόνο στην παιδική ηλικία, αλλά και στην ενήλικη ζωή. Οι συζητήσεις που γίνονται με αφορμή κατάλληλων για την ηλικία τους βιβλίων βοηθούν σημαντικά στην ανάπτυξη υγιών δεσμών και αποτελεσματικής επικοινωνίας.